Εφημερίδες: Live and let die

Το παρόν κείμενο είναι σχόλιο σε άρθρο του κ. Αρη Τερζόπουλου στο klik.gr, τεύχος 13, με τίτλο «Το μετέωρο βήμα του ΔΟΛ».
Στη διεύθυνση http://www.klik.gr/magazine/13/το-μετέωρο-βήμα-του-δολ

Η "φωτογραφία" επίσης εκλάπη από το ίδιο άρθρο.

Αγαπητέ κύριε Τερζόπουλε. Όντας άνθρωπος με πονοκεφάλους, ούτως ή άλλως, στα κείμενά σας πάντα έβρισκα το αντίδοτο. Αν αυτό είναι τελικά η ομοιοπαθητική, μόνο η επιστήμη το γνωρίζει. Με αφορμή το σχόλιό σας για τον ΔΟΛ και το μετέωρο βήμα του, δίχως να διαφωνώ επί της ουσίας του, απομόνωσα μια φράση σας που ακούγεται συχνά - πυκνά το τελευταίο διάστημα, αν όχι χρόνια. Ο λόγος για τις προβλέψεις περί 20 χρόνων ζωής των έντυπων εκδόσεων. Κατ' αρχάς, παρότι άνθρωπος που όταν δεν μυρίζει το χαρτί είμαι σίγουρος ότι αποκτάτε πονοκέφαλο, υποτιμάτε εμάς τους +30, που καλώς ή κακώς μάθαμε και εθιστήκαμε σε αυτή τη μορφή ενημέρωσης και αυτόν τον τρόπο ανάγνωσης. Σε 20 χρόνια από σήμερα θα είμαστε μόλις 55 ετών, για να παραφράσουμε το άλλοτε «θείο τέκνο», άρα, πολύ μικροί για να αποσυρθούμε από το «δυναμικό αγοραστικό κοινό» και πολύ μεγάλοι προκειμένου να μπορούμε ακόμα να ξημεροβραδιαζόμαστε μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή. Επίσης, όσο ειρωνικό κι αν ακουστεί, ο επιστήμων που θα ανακαλύψει τη συσκευή η οποία διαβάζεται στην τουαλέτα, όσο εύκολα και άνετα σε συντροφεύουν οι εφημερίδες και τα περιοδικά, σαφώς θα πλουτίσει και εξίσου σίγουρα θα δικαιώσει τις προβλέψεις (σας).

Στο θέμα μου τώρα, για να μην σας προκαλέσω εξίσου πονοκέφαλο. Νομίζω ότι και εσείς, ένα αναγνωρισμένα προοδευτικό μυαλό, δεν έχετε αποκωδικοποιήσει ακόμα σωστά τα σημεία των καιρών, τα οποία κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι το εξής ένα: στην Ελλάδα, δυστυχώς, οι εφημερίδες και τα περιοδικά πεθαίνουν όχι λόγω του ίντερνετ αλλά εξαιτίας της τηλεόρασης. Και κυρίως επειδή αποφάσισαν πως για να αντιμετωπίσουν την τηλεόραση πρέπει να γίνουν... σαν κι αυτή. Ομοίως, η τηλεόραση επειδή διαπίστωσε ότι κατά τα πρώτα χρόνια δεν είχε την απαραίτητη διείσδυση, κυρίως στο θέμα της πολιτικής παρέμβασης, αποφάσισε να γίνει... εφημερίδα και, λιγότερο, περιοδικό. Παρακολουθούμε λοιπόν σήμερα το εξής οξύμωρο: τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων είναι κυρίως «εφημερίδες» μετάδοσης σχολίων (μέσω των «παραθύρων») και λιγότερο καλής, εντυπωσιακής έστω εικόνας, ενώ οι εφημερίδες έχουν γίνει τηλεγραφικές, σε σημείο ακόμα και εμάς τους πιστούς εραστές του μελανιού και του χαρτιού, να μην μας συγκινεί η καθημερινή αγορά τους, διότι δεν θα κερδίζουμε τίποτε περισσότερο από όσα έχουμε ήδη μάθει από το ίντερνετ, το ραδιόφωνο, τις λίγες ειδήσεις της τηλεόρασης ή και τα ενημερωτικά free press που κυκλοφορούν στο Μετρό και στους φούρνους.

Στη δημοσιογραφική πιάτσα, απ' ότι φαίνεται, το μήνυμα που ήρθε από το εξωτερικό ελήφθη, ω τι έκπληξη, με λάθος (πάλι) τρόπο. Σύντομα κείμενα και φωτογραφίες εντυπωσιακές, ήταν το μήνυμα, για μέσα όμως που απευθύνονταν στη γρήγορη καθημερινότητα του πολίτη. Στην Ελλάδα, αντίθετα, παρακολουθούμε τις εφημερίδες να αναλώνονται σε δημοσίευση φωτογραφιών δίχως ουσία (π.χ. κεφάλι Καραμανλή στις δηλώσεις του, δίχως καμία φωτογραφική ή ειδησεογραφική αξία) και οι μόνες άξιες λόγου φωτογραφίες προέρχονται από τις διεθνείς στήλες, δηλαδή από πρακτορεία.

Ακόμα χειρότερα: δεν υπάρχει καθημερινή εφημερίδα που θα αντέχει να διαβαστεί περισσότερο από 10 λεπτά ημερησίως, από έναν άνθρωπο που στοιχειωδώς ενημερώνεται από άλλα Μέσα και έχει έναν μέσο νου απορρόφησης και κατανόησης όσων διαβάζει.

Στον αντίποδα (α): οι κυριακάτικες εφημερίδες, που περιέχουν εκατομμύρια λέξεις αν λάβουμε υπόψη το μέγεθός τους, τα ένθετά τους κτλ. συνεχίζουν να σημειώνουν καλές πωλήσεις. Εάν έλειπε και ο αστείος ανταγωνισμός, που ορισμένες φορές πάντως προσφέρει έσοδα, μέσω dvd και προσφορών, θα αποδεικνυόταν ακόμη καλύτερα του λόγου το αληθές. Σημειωτέον ότι κατά την ταπεινή μου γνώμη η Κυριακή είναι η μικρότερη μέρα της εβδομάδας για τον 'Ελληνα, αν λάβουμε υπόψη μας ότι κοιμάται περισσότερο, πηγαίνει βόλτα με την οικογένεια, γήπεδο, παρακολουθεί μπάλα, πάει για καφέ, φαγητό, μπάνιο κλπ.

Στον αντίποδα (β): οι περισσότερες μεγάλες, σοβαρές και αξιόπιστες ξένες εφημερίδες, πλην των ταμπλόιντ, παρουσιάζουν έναν διαφορετικού είδους σχεδιασμό. Κείμενα «σεντόνια», αναλύσεις, απόψεις, φωτογραφίες ξεχωριστές που δίνουν με μια ματιά και την είδηση, έρευνες και ρεπορτάζ αποκλειστικά και όχι αναπαραγωγή ενός πεντάλεπτου δελτίου ειδήσεων ραδιοφωνικού σταθμού.

'Ενα παράδειγμα: σε περιπτώσεις σεισμών, λοιμών, καταποντισμών, ναυαγίων, ροζ σκανδάλων (Ζαχόπουλου) κλπ, οι πωλήσεις των εφημερίδων γνωρίζουν άνοδο. Στην Ελλάδα. Γιατί; Γιατί αφενός υπάρχει διακύβευμα να προσελκύσει κόσμο, αφετέρου, οι ίδιες, οι περισσότερες, προσαρμόζονται και περιέχουν ύλη «διαβαστερή», πολλές σελίδες, ξεχωριστά πράγματα απ' όσα παρουσιάζονται σε ένα δελτίο ειδήσεων.

Τι κάνουν λάθος λοιπόν οι ελληνικές εφημερίδες; Προσπαθώντας να ανταγωνιστούν την τηλεόραση, απλώς αντιγράφουν τον ρόλο της. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα και με το διαδίκτυο. Οι εφημερίδες δημιουργούν σάιτ με το υλικό της έντυπης έκδοσής τους, με μόνη προσθήκη την (ψευτο)online και (ψευτο)24ωρη ενημέρωση, όταν ένα μπλογκ δημοσιογράφων (troktiko), είναι ικανό να τους ξεπεράσει και κλικ, αποκάλυψη, ταχύτητα, είδηση και, φυσικά, σχολιασμό.

Συμπέρασμα: μέλλον υπάρχει ακόμα στον έντυπο Τύπο. Ο αναγνώστης που επιθυμεί να διαβάζει ξαπλωμένος, ή στην... τουαλέτα (αλήθεια, έχετε κάνει ποτέ κάποια έρευνα επί τούτου;), στην παραλία, στο επίπεδο γραφείο του και όχι στο λάπτοπ, ο αναγνώστης που έχει ένα επίπεδο και θέλει εγκυρότητα, ομορφιά, στυλ και αποκαλυπτική γραφή και άποψη, δεν θα εκλείψει ποτέ. Σαφώς υπάρχει έλλειμμα στη νέα γενιά, καθώς τα τελευταία δέκα χρόνια δεν έχουν δημιουργηθεί νέοι αναγνώστες. Ποτέ δεν είναι αργά όμως. Αρκεί στις ελληνικές εφημερίδες να επικρατήσουν πιο φρέσκα, σύγχρονα και δημιουργικά μυαλά, που θα μπορέσουν να φέρουν την αλλαγή, μέσω της ουσιαστικής επιστροφής στο κλασικό. Δηλαδή... μάλλον θα δικαιωθείτε, αλλά, επιτρέψτε μου, όχι για τους λόγους που αναφέρετε.

υγ. Ξεχωριστής ανάλυσης είναι το κομμάτι τού τι γράφεις, αλλά τότε θα επέτεινα τον πονοκέφαλο - όλων μας. Γνωρίζετε καλύτερα από όλους μας ότι το «ΚΛΙΚ» του... τότε, αλλά και κάποια άλλα περιοδικά (και εφημερίδες) του πρόσφατου παρελθόντος, δεν υπάρχουν πια ούτε ως κακές αντιγραφές. 'Αντε να βάλουμε λίγο Τσαγκαρουσιάνο μέσα και λίγο από την πρώτη περίοδο του Nitro (συγνώμη), ίσως και - σε άλλο σίγουρα επίπεδο - το Free της πρώτης περιόδου. Μετά από αυτά υπάρχει... το χάος. Στις εφημερίδες βασιλεύει το «νόμος είναι το δίκιο (ή ο φίλος) του εκδότη». Το «μη γράφεις» είναι απείρως συχνότερο από το «γράψε».

Γιατί λοιπόν κάποιος να δώσει Χ ευρώ να αγοράσει ένα τίποτα; Και γιατί δεν βρίσκεται κάποιος που θα φτιάξει από το τίποτα κάτι που θα αξίζει ΧΧΧ ευρώ;

Με εκτίμηση

'Ενας παλιός αναγνώστης, νέος "συνάδελφος" ταξιδιώτης και μελλοντικός ιδιοκτήτης αγροκτήματος.

Υγ2 Το κείμενο είναι ακριβώς 1.000 λέξεις. Τελείως τυχαία.